نشر و انتشارات چیست؟

روابط عمومی انتشارات بنیاد پیشگیری از آسیب های اجتماعی، نشر فرآیندی است که در آن دست‌نوشته‌ها، افکار و پیشنهادهای نویسندگان به اثر چاپی تبدیل و در میان جامعه پخش می‌کند. به عبارتی نشر مدیریت، تهیه و تولید مواد خواندنی آموزشی، علمی و …، چاپ و انتشار آنها است.

ناشر فرد، گروه یا نهادی است که با مجموعه‌ای از امکانات و اقدامات فنی و تخصصی نسبت به چاپ و توزیع اثر چاپی اقدام می‌نماید. کلیه مراحل لازم برای چاپ یک اثر شامل حروفچینی، صفحه آرایی، لیتوگرافی، چاپ، صحافی، پخش و فروش کتاب توسط ناشر یا زیر نظر او انجام می‌‌شود.

یک موسسه انتشاراتی شامل بخش‌های مختلفی می‌‌باشد که هر کدام وظایفی خاص برعهده دارند. این بخش‌ها عبارتند از:

دفتر مدیر یا دفتر تشکیلات
بخش تولید فرهنگی (مهم ترین بخش یک انتشارات)
بخش تولید فنی – هنری
بخش تولید چاپی
بخش مالی – اداری
بخش بازاریابی، تبلیغ، پخش و فروش
روابط عمومی

بخش تولید فرهنگی بخش اصلی یا به عبارتی مغز یک انتشارات می‌‌باشد. این امر به دلیل وظایف مهمی است که بر عهده دارد، وظایفی از جمله: بررسی و ارزشیابی دستنوشته‌ای تحویل‌شده، تهیه گزارش‌های فنی درباره آنها، ویراستاری، آماده‌سازی آثار برای چاپ، تهیه نمایه کتاب، گفتگو با پدیدآورندگان، عقد قرارداد، برآورد مالی چاپ کتاب، نظارت بر چاپ و نمونه‌خوانی.

لازم به یادآوری است که مراحل اصلی نشر کتاب تدوین سیاست و برنامه، گفتگو، توافق و عقد قرارداد با پدید‌آورنده، پدید‌آوردن، آماده سازی برای چاپ ، طراحی و تولید، توزیع و فروش می‌‌باشد.

مدیر انتشارات بالاترین مقام در مؤسسه انتشاراتی است و وظیفه او، مانند هر مدیری در هر واحدی دیگر، اداره واحد و تصمیم‌گیری درباره امور انتشارات است. گاه در رأس هرم تشکیلات نشر، هیأت مدیره وجود دارد و آنها از میان خود، یا حتی خارج از جمع خود، کسی را به عنوان مدیر عامل برمی‌گزینند.

در واحدهای دولتی و وابسته به دولت ممکن است هیأت امنا در رأس هرم تشکیلات قرار گرفته باشد. در نشر غیردولتی، مدیر ممکن است خود سرمایه‌گذار یا بانی اصلی باشد.

انواع ناشر

ناشران بر مبنای عوامل مختلفی مانند سرمایه، ساختار، هدف و نوع کتابی که چاپ می‌‌کنند به چند دسته تقسیم می‌‌شوند:

ناشران مبتکر و منتظر: ناشران مبتکر با اندیشه قبلی، طرح و پیشنهاد به سراغ پدید آورندگان می‌‌روند در حالی که ناشران منتظر از میان آثاری که به آنها ارائه می‌‌شود، انتخاب می‌‌کنند.

ناشران عمومی و تخصصی: ناشران عمومی در همه زمینه‌ها فعالیت می‌‌کنند ولی ناشران تخصصی فقط در یک حوزه خاص فعالیت دارند مثل حوزه کودک.

ناشران انتفاعی (وابسته به سازمان) و غیر انتفاعی (به دنبال سود)

ناشران دولتی و وابسته به دولت: ناشران دولتی بیش از ۵۰ درصد سرمایه شان متعلق به دولت است اما ناشران وابسته به دولت کمتر از ۵۰ درصد سرمایه شان به دولت تعلق دارد.

ناشران متون درسی و دانشگاهی

ناشران الکترونیکی: این گروه از ناشران تمام مراحل تولید و تولید مواد خواندنی را انجام می‌‌دهند اما به جای کاغذ متون را روی لوح‌های فشرده یا شبکه منتشر می‌‌کنند.

ناشران همکار: این نوع با سرمایه‌گذاری یا همکاری چندین ناشر و پدید آورنده فعالیت می‌‌کنند.

مدیر انتشارات فردی است که به وضعیت فرهنگی جامعه علاقه داشته و با آن آشنایی کامل دارد. او باید فردی دقیق بوده و توان سازماندهی و نظارت مناسب بر روی کلیه فرآیند تهیه و چاپ کتاب را داشته باشد. ناشر با فعالیت درست خود به بالابردن سطح فرهنگی جامعه کمک بزرگی می‌‌کند.

محیط کاری ناشر عموماً در موسسات انتشاراتی و چاپخانه‌ها است. او در کار خود با نویسنده، مترجم، ویراستار، طراح گرافیک، نقاش، لیتوگرافی، بخش چاپ و صحافی در ارتباط است.

وظایف مدیر انتشارات (ناشر)

بررسی و نیازسنجی وضعیت فرهنگی و تمایلات مردم برای شناسایی نوع موضوعات و کتاب‌های مورد علاقه آنها
ارتباط با نویسندگان و مترجمان برای انتخاب و گرفتن سفارش تولید
خواندن و ارزیابی متون نویسندگان یا مترجمان به کمک متخصصان
دریافت مجوز نشر برای کتاب (گذراندن مراحل ممیزی در سازمان مربوطه)
سفارش مراحل مختلف چاپ از جمله عکس و تصویر، صفحه آرایی و …
برآوردهای مالی چاپ کتاب (در صورت وجود به کمک بخش مالی)
انجام برنامه‌ریزی‌های لازم برای آماده‌سازی کتاب
نظارت بر ویراستاری، نمونه خوانی و …
گفتگو با پدیدآورندگان و عقد قرارداد با آنها
نظارت بر چاپ و صحافی کتاب
نظارت بر روند توزیع و فروش کتاب

توانمندی‌ها و مهارت‌های مورد نیاز ناشر

آگاهی از وضعیت عمومی جامعه و شناخت نیازهای فرهنگی مردم
علاقه به کار در حوزه فرهنگ
دقت بالا و توجه به جزئیات
مهارت‌های ارتباطی مناسب
مسئولیت پذیری
توان کار تیمی

تحصیلات لازم برای ورود به شغل ناشر

برای ناشر شدن داشتن مدرک تحصیلی کارشناسی نیاز است. البته شرایط دیگری هم برای اخذ مجوز نشر لازم است.

ناشر باید آموزش‌هایی را برای آشنایی با روند کار نشر (‌از جمله حروف چینی، صفحه‌آرایی، مراحل مختلف چاپ و …) ببیند. این توانایی‌ها می‌‌تواند از طریق تجربه و کار با سایر ناشران بدست آید یا ازطریق شرکت در کلاس‌هایی که از سوی اتحادیه ناشران برگزار می‌‌شود یا رشته‌های دانشگاهی موجود (‌رشته چاپ، انواع رشته‌های چاپ و نشر در دانشگاه علمی و کاربردی و …) و دوره‌های آزاد در آموزشگاه‌های تحت نظارت فنی و حرفه‌ای کسب شود.

داشتن تجربه کافی در این شغل (به خصوص برای کار مستقل) بسیار مهم است. بنابراین افراد علاقه مند باید چند سالی به عنوان کارآموز یا همکار در انتشاراتی‌ها کار کنند و تجربه لازم برای کار مستقل را کسب نمایند.

آینده شغلی و بازار کار مدیر انتشارات (ناشر)

افراد علاقه‌مند در صورت داشتن کلیه شرایط لازم (‌اعم از مدرک تحصیلی، تجربه، سرمایه و …) می‌‌توانند برای راه اندازی انتشارات اقدام کنند. لازم به ذکر است وزارت ارشاد لازمه تمدید مجوز ناشران را انتشار حداقل چهار عنوان کتاب در سال قرار داده و بنابراین این افراد باید بتوانند در سال این حداقل را پوشش دهند.

با توجه به پایین بودن نرخ مطالعه در کشور و سایر مشکلات موجود در این حوزه، شاید بتوان گفت فعالیت در این حوزه کمی سخت و دیربازده است. اما در صورتی که ناشر بتواند سرمایه مناسبی داشته، با شناسایی جامعه کتاب‌های مفید و مورد نیاز مردم را چاپ و به خوبی توزیع و به فروش برساند، می‌‌تواند در شغل خود به موفقیت‌های خوبی دست یابد.

درآمد مدیر انتشارات (ناشر)

به طور کلی درآمد هر ناشر به میزان سرمایه‌گذاری، حجم کار، تلاش و نوع کتاب‌های چاپ شده (‌از نظر مورد نیاز و علاقه مردم بودن) بستگی دارد.

شخصیت‌های مناسب شغل مدیر انتشارات

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی می‌‌باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی‌های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی‌‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می‌‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی‌ای که برای این شغل معرفی می‌‌شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.

منبع: انتشارات عصر قلم